Onterfd / legitieme portie (kindsdeel)

In het Nederlandse erfrecht hebben kinderen altijd recht op een deel van de nalatenschap van hun ouder, ook als ze zijn onterfd. Dit wettelijke recht heet de legitieme portie (in de volksmond ook wel bekend als kindsdeel). De legitieme portie is een beschermingsregel: een ouder mag een kind onterven, maar mag een kind niet volledig buitensluiten.

De legitieme portie is een geldvordering op de nalatenschap. Een kind dat is onterfd, krijgt dus geen goederen of spullen uit de erfenis, maar heeft wél recht op een geldbedrag. 

In de wet staat dat de legitieme portie van een kind van een erflater de helft van de waarde bedraagt waarover de legitieme portie wordt berekend, gedeeld door het aantal door de erflater achtergelaten personen (lees: kinderen). Als er vier kinderen zijn en een echtgenote, dan bedraagt de legitieme portie dus niet een vijfde maar een tiende gedeelte van de nalatenschap. Echter, de legitieme portie wordt niet berekend over het saldo van de nalatenschap op datum overlijden van erflater. Dat is een misvatting. De legitieme portie wordt namelijk berekend op basis van de legitimaire massa.

De legitimaire massa is de waarde van de goederen die tot de nalatenschap behoren, minus bepaalde schulden, plus bepaalde giften die de overledene tijdens zijn of haar leven heeft gedaan. Denk bijvoorbeeld aan schenkingen aan andere kinderen of aan een partner. Deze giften worden bij de nalatenschap opgeteld als ze binnen bepaalde termijnen zijn gedaan en tellen mee voor de berekening van de legitieme portie.

Een onterfd kind moet de legitieme portie zelf opeisen. Dit moet schriftelijk en binnen vijf jaar na het overlijden gebeuren. Als dat niet op tijd gebeurt, vervalt het recht op de legitieme portie. Het kind heeft dan ook geen recht meer op een deel van de erfenis.

Let op: een onterfd kind is géén erfgenaam. Dat betekent dat het kind geen zeggenschap heeft over de afwikkeling van de nalatenschap. Wel heeft het recht op informatie die nodig is om de legitieme portie te kunnen vaststellen. Bijvoorbeeld over de waarde van de bezittingen, schulden en schenkingen van de overledene.

Wilt u weten of u aanspraak kunt maken op de legitieme portie? Of wilt u weten op welk bedrag u recht heeft? Of bent u erfgenaam en wordt u geconfronteerd met iemand die een beroep doet op de legitieme portie? Wij helpen u graag verder. Belt u ons gerust, of plan direct een afspraak.